Nembo ya Taifa la Tanzania ni ngao ya askari inayoshikiliwa na mwanamume na mwanamke, ikisimama juu ya Mlima Kilimanjaro na pembe za ndovu zilizozunguka. Inawakilisha umoja, uhuru na nguvu za taifa katika kujilinda na kujenga maendeleo.
Sehemu za Nembo na Maana Zake
-
Mwanamume na mwanamke: Wanaashiria ushirikiano wa jinsia zote mbili katika ujenzi wa taifa, wakisimama juu ya pamba (Tanzania Bara) na karafuu (Zanzibar).
-
Ngao: Ina sehemu nne; juu dhahabu na Mwenge wa Uhuru kuashiria utajiri wa madini na matumaini, kisha bendera ya taifa, nyekundu kwa udongo na kilimo, na buluu-nyeupe kwa mawimbi ya bahari na maziwa.
-
Mkuki, jembe na shoka: Yanawakilisha utetezi wa uhuru, kilimo na kazi vya wafanyakazi katika ujenzi wa taifa.
-
Pembe za ndovu: Zinaonyesha utajiri wa wanyamapori na hifadhi za taifa kama Serengeti.
Kaulimbiu na Matumizi
Chini ya nembo kuna kanda ya “Uhuru na Umoja” inayosisitiza wito wa taifa. Nembo hutumika katika bendera ya Rais, nyaraka za serikali na fedha ili kuonyesha utambulisho wa taifa. Ilitokana na nembo ya Tanganyika ya 1961, ikiongezewa alama za muungano na Zanzibar.
Sheria na taratibu za matumizi ya nembo ya taifa
Sheria Inayodhibiti Nembo ya Taifa
Sheria kuu ni National Emblems Act (Sheria ya Nembo za Taifa, Sura ya 10 R.E. 2002 na marekebisho ya 2023), ambayo inaeleza muundo wa nembo, bendera na wimbo wa taifa na kudhibiti matumizi yake. Sheria hii inaruhusu matumizi rasmi pekee ili kuepuka udhalilishaji au utumizi usio sahihi.
Taratibu za Matumizi
-
Taasisi za Umma: Nembo hutumika pekee katika karatasi maalum (letterhead) za Ofisi ya Rais, Waziri Mkuu, Spika wa Bunge na taasisi maalum zilizoidhinishwa; inaweka juu ya anwani.
-
Matumizi Mengine: Inaruhusiwa katika nyaraka za serikali, fedha, bendera ya Rais na alama rasmi; si kwa mtu binafsi au biashara isipokuwa idhini maalum.
-
Kuzuia Mifanano: Kutumia nembo au mfano wake bila idhini ni kosa la jinai chini ya Kifungu cha 6.
Adhabu na Vikwazo
Kutukana, kudhalilisha au kutumia nembo vibaya ni kosa la jinai, na serikali inatoa kumbusho mara kwa mara kwa wananchi kuzingatia taratibu. Rais ana mamlaka ya kuamua matumizi maalum, kama kupunguza bendera nusu mlingoti kwa matukio ya huzuni. Wananchi wanashauriwa kuomba idhini kutoka wizara husika kabla ya matumizi yoyote.
Je! Nembo ya taifa ina alama ngapi?
Idadi ya Alama katika Nembo ya Taifa
Nembo ya Taifa la Tanzania ina alama 13 kuu zinazowakilisha umoja, utajiri na historia ya nchi. Alama hizi zimegawanywa katika sehemu mbalimbali za nembo ili kuonyesha maana maalum za kila moja.
Nembo ya Taifa ina vipengele vingi vyenye maana — kila sehemu imepangwa kwa uangalifu kuashiria tathmini maalum ya taifa.
-
Ngao (warrior’s shield): Hii ndiyo sehemu kuu ya nembo — ngao yenye rangi na sehemu kadhaa. Sehemu ya juu ina rangi ya dhahabu, sehemu ya kati ina bendera ya taifa, sehemu ya chini ina rangi nyekundu na chini yake wimbi za bluu na nyeupe.
-
Rangi ya dhahabu — inaashiria madini na utajiri wa rasilimali asili wa nchi.
-
Bendera ya Taifa ndani ya ngao — inaashiria umoja wa nchi na utambulisho wa kitaifa.
-
Rangi nyekundu — inawakilisha udongo wenye rutuba na kilimo.
-
Mawimbi (bluu na nyeupe) — yanawakilisha maji, bahari, maziwa, mito na pwani zinazozunguka Tanzania.
-
-
Mwenge wa Uhuru (torch yenye mwali) juu ya ngao — dira ya mwenge huu inaashiria uhuru, elimu, mwangaza wa maarifa, na matumaini ya taifa.
-
Mkuki pamoja na jembe na shoka (axe na hoe) — hizi ni alama ya ulinzi wa uhuru, na pia kazi ya kilimo na mafanikio ya wafanyakazi katika kuinua taifa.
-
Mfano wa Mlima Kilimanjaro chini ya ngao — mlima huu unaweka nembo katika ardhi ya Tanzania, unaonesha utajiri wa misitu, mbuga na mazingira ya kipekee ya nchi.
-
Pembe za ndovu (elephant tusks) zinazozunguka ngao — zinawakilisha utajiri wa wanyamapori, hifadhi ya wanyama, na mali ya maliasili ambayo Tanzania ina.
-
Watu — mwanamume na mwanamke wakishikilia pembe za ndovu — hii ni ishara ya ushirikiano wa jinsia zote (wanaume na wanawake), kazi pamoja, na umoja wa wananchi katika kujenga taifa.
-
Motto (kauli mbiu) “Uhuru na Umoja” — maandishi haya yanaleta ujumbe wa msingi wa taifa: uhuru wa nchi na umoja wa wananchi.
Kupitia muundo huu, nembo ya taifa inachanganya alama za hisabati ya rasilimali, juhudi za wananchi, misitu na wanyamapori, pamoja na utu
Umuhimu wa Alama Hizi
Alama 13 hizi zina hadithi ya taifa, zikitumika katika nyaraka rasmi, fedha na matukio ya serikali ili kuwakumbusha Watanzania umoja wao. Sheria ya Nembo za Taifa inazilinda dhidi ya matumizi mabaya.
Nini adhabu kwa matumizi mabaya ya nembo ya taifa
Adhabu za Matumizi Mabaya ya Nembo ya Taifa
Adhabu kuu kwa matumizi mabaya au udhalilishaji wa nembo ya taifa inatolewa chini ya Sheria ya Nembo za Taifa (National Emblems Act, Sura ya 10 R.E. 2002), ikijumuisha faini au kifungo.
Aina za Adhabu
-
Faini na Kifungo: Faini isiyozidi Shilingi 20,000 au kifungo cha miaka isiyozidi miwili, au vyote kwa wakati mmoja, kwa kosa la kutumia nembo bila idhini au kuidhalilisha.
-
Kosa la Jinai: Inachukuliwa kama kosa chini ya sheria hiyo, na mahakama inaweza kuamua adhabu kulingana na uzito wa kosa.
Mifano na Kumbusho
Serikali inatoa kumbusho mara kwa mara kupitia ofisi kama Ofisi ya Waziri Mkuu ili kuzuia matumizi yasiyo sahihi, na adhabu hutumika kwa watu binafsi au taasisi zinazokiuka. Ili kuepuka adhabu, omba idhini rasmi kutoka wizara husika kabla ya matumizi yoyote